Η σκέψη μας καθορίζει εξ’ ολοκλήρου την καθημερινότητά μας.
Η σκέψη είναι ένα σύνολο πραγμάτων που μας επηρεάζει.
Η σκέψη σου μπορεί να κάνει:
- Νοερές διεργασίες που εδρεύουν στο νου (εγκέφαλος)
- Γνώσεις για πράγματα μη παρόντα (π.χ. αναμνήσεις) ή φανταστικά
- Συμπερασμούς («πώς το σκέφτηκες αυτό;»)
- Επίλυση προβλημάτων («σκέψου τι θα κάνουμε!»)
- Ενημερότητα για τη σκέψη & τις διεργασίες της («πες μου τι σκέφτεσαι;», «πες μου πώς το έλυσες;»
O Piaget ταυτίζει τη νοημοσύνη με τη σκέψη και για αυτόν είναι μία ικανότητα ενιαία με λογικομαθηματική δομή.
Η ανάπτυξη της σκέψης είναι :
- Καθολική
- Γενετικώς προσδιορισμένη
- Σταδιακή=σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο διαφορετική λογική δομή
- Το περιβάλλον παίζει ρόλο γιατί δίνει τροφή στη καλλιέργεια της σκέψης.
Η σκέψη όμως, μπορεί να μας οδηγήσει και σε περίεργα μονοπάτια όταν είναι ανακριβής.
Με λίγα λόγια, τα λάθη ή οι προκαταλήψεις κατά την επεξεργασία πληροφοριών παίζουν σημαντικό ρόλο στα συναισθηματικά και συμπεριφορικά σου προβλήματα.
Δες παρακάτω την λίστα με τα γνωστικά σφάλματα που μπορεί να κάνει κάποιος και παραδείγματα τέτοιων σκέψεων.
- Ο τρόπος σκέψης όλα ή τίποτα
<< αυτή η η σχέση πήγε στραβά και έτσι, δεν θα βρω ποτέ σύντροφο>>.
- Αυθαίρετα συμπεράσματα
<< όταν πάρω τα θέματα των εξετάσεων, θα ξεχάσω όλα όσα έχω διαβάσει>>.
- Επιλεκτική αφαίρεση
<<ανέβηκα τις σκάλες, αυξήθηκε ο καρδιακό μου ρυθμός και έτσι θα έρθω αντιμέτωπος με μία επικίνδυνη καρδιολογική κατάσταση>>.
- Καταστροφοποίηση
<<έκανα ένα λάθος στην δουλεία μου. Το αφεντικό μου θα με απολύσει, δεν θα έχω χρήματα, θα χάσω το σπίτι μου και η γυναίκα μου θα με χωρίσει γιατί είμαι φτωχός>>.
- Υποτίμηση των θετικών
<< μου είπαν καλά λόγια για την δουλειά μου αλλά θεωρώ ότι έτσι κάνουν με όλους, δεν είμαι εγώ καλός>>.
- Ετικετοποίηση
<< δεν κατάλαβα την ερώτηση που μου έκανε ο συνάδερφός μου, είμαι χαζός τελικά >>.
- Προσωποποίηση
<<εγώ φταίω που η ομάδα μου δεν πήρε το βραβείο ρομποτικής>>.
Πως όμως, μπορούμε να αλλάξουμε αυτές τις λανθασμένες σκέψεις (επιστημονικά λέγονται γνωστικά σφάλματα) που κάνει το μυαλό μας;
Για να αποφύγουμε τα γνωστικά σφάλματα είναι απαραίτητο να γίνει γνωσιακή αναδόμηση.
Με τον όρο Γνωσιακή Αναδόμηση, οι ειδικοί Ψυχικής Υγείας εννοούμε την διαδικασία αμφισβήτησης και τροποποίησης της αρχικής μας πεποίθησης.
Και γιατί μπορεί να σου φαίνονται όλα αυτά που σου είπα παραπάνω λίγο δυσνόητα, θα σου δώσω ένα παράδειγμα για να μπορέσεις να το κατανοήσεις.
Παράδειγμα:
Είμαι βαρετή, κανένας δεν θα μου μιλήσει στο party.
Η παραπάνω πρόταση είναι μία αρνητική πεποίθηση όπου μέσω της γνωσιακής αναδόμησης προσπαθούμε να την αλλάξουμε.
Άρα, στο παραπάνω παράδειγμα τι μπορούμε να πούμε;
Είμαι κλειστή αλλά ενδιαφέρουσα. Χρειάζομαι χρόνο για να ανοιχτώ.
Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται μία νέα πεποίθηση, η οποία σίγουρα έχει πιο θετική χροιά και φυσικά είναι πιο λειτουργική για το άτομο.
Τι να κάνεις στη συνέχεια;
Προσπάθησε για κάθε γνωστικό σφάλμα που έχεις να κάνεις μία γνωσιακή αναδόμηση.
Τι θέλω να θυμάσαι
- Όσο εύκολη και αν ακούγεται η παραπάνω άσκηση, θέλω να σου πω ότι είναι μία επίπονη διαδικασία , η οποία χρειάζεται ταυτοχρόνως αρκετή υπομονή για να πετύχει.
- Μερικές πεποιθήσεις μπορεί να αλλάξουν εύκολα, όμως κάποιες άλλες χρειάζονται συντονισμένες προσπάθειες και περισσότερο χρόνο.
- Μία σχετικά θετική πεποίθηση είναι πιο εύκολο να υιοθετηθεί από το άτομο από ότι μία ακραία θετική πεποίθηση.
- Είναι πολύ σημαντικό κατά τη διάρκεια της γνωσιακής αναδόμησης, οι νέες σκέψεις να είναι όσο γίνεται περισσότερες, ρεαλιστικές και αντίθετες της παράλογης πεποίθησης.
Παρακάτω στον σύνδεσμο θα βρεις πληροφορίες για να κάνεις πιο θετικές σκέψεις.
